مطالعه کتاب هنوز هم طرفداران زیادی دارد و باوجودی که پیشرفتهای زیادی در زمینه فناوری و تجهیزات الکترونیکی صورت گرفته است اما باز هم هیچکدام نمیتواند جای کتاب را بگیرد و کتابها خوانندگان خود را دارند. همه میدانیم که پدر و مادر نقشی اساسی در تمایل کودک به مطالعه دارند. اگر ما با شیوه صحیح انگیزه مطالعه را در کودک ایجاد کنیم او را با دنیایی از دانش و علوم آشنا میکنیم تا در آینده خود بهتنهایی بتواند در این دنیای پر رمز و راز گام بردارد و کلید حل مشکلاتش را بیابد.
همانطور که گفتهشده کتاب بهترین دوست انسان است، دوستی که همیشه و همهجا میتواند به انسان کمک کند و همنشین روزهای تنهایی و یا ایام فراغت انسان باشد. کتاب خواندن علاوه بر اینکه میتواند اوقات فراغت را پر کند تأثیر زیادی در خلاقیت و نوآوری و رشد توانایی فردی خواهد داشت و تجربه نشان داده است کودکانی که از سنین پایین به مطالعه کتاب علاقهمند میشوند از توانایی بیشتری در حل مشکلات برخوردارند و موفقیت آنها در آزمونهای مختلف زیادتر از سایرین است.
برای برانگیختن علاقه کودکان به کتابخوانی باید حس کنجکاوی آنها را برانگیخت و سؤالات متعددی در زمینههای مختلف در ذهن آنان ایجاد کرد و متناسب با سن آنان کتابهای مفیدی را در اختیارشان قرار داد تا پاسخ پرسشهایشان را پیدا کنند و شیرینی و لذت رسیدن به نتیجه و یافتن پاسخ را برایشان ملموس کرد تا باعلاقه کتاب بخوانند. نزدیک شدن به ایام تعطیلات برای مطالعه و کتابخوانی در خانواده و برانگیختن علاقه کودکان به مطالعه است.
اشتیاق به خواندن کتاب اغلب بهطور طبیعی به وجود نمیآید، مگر اینکه بچهها از سن کودکی با کتابها و نشریات مختلف آشنایی پیدا کنند. کودکان بهصورت طبیعی به بازیهای رایانهای و تماشای تلویزیون تمایل بیشتری دارند و جای تأسف دارد که بگوییم اکثر والدین زمانی را برای خواندن کتاب برای بچهها اختصاص نمیدهند و این قضیه باعث میشود که نهتنها والدین فرصت گذراندن اوقاتی مفید را با بچههای خود از دست بدهند بلکه بچهها نیز از کسب یک تجربه مهم محروم میشوند. اکثر بچههایی که در کودکی تجربه کتاب خواندن والدین برای خودشان را ندارند، در خواندن و مطالعه کتاب توانایی کمی دارند و در آزمونهای خواندن اغلب امتیاز کمی به دست میآورند. با رعایت چند نکته میتوان اشتیاق خواندن و مطالعه که برای تمام طول عمر همراه فرد خواهد بود را در دوران کودکی ایجاد و تقویت کرد.
نکاتی برای ایجاد اشتیاق خواندن و مطالعه در کودکان
۱) زمانی را به خواندن کتاب برای کودکان خود اختصاص دهید: کتاب خواندن بهطور روزانه برای کودکِخود، کار مشکلی نیست (حتی برای گرفتارترین والدین) در اصل اختصاص زمانی بین ١٠ تا ١٥ دقیقه در هر شب نهتنها به کودک آرامش میدهد بلکه روحیه والدین را نیز تقویت میکند.
۲) دنبال کردن کلمات: خواندن را به یک کار لذتبخش تبدیل کنید. هنگام کتاب خواندن، کلمات را با انگشت دنبال کنید تا توجه کودک به آن جلب شود. این کار باعث میشود تا کودک کلمات و حروف را بهتر تشخیص دهد و سریعتر خواندن را یاد بگیرد. اثرگذاری داستانها را با تقلید صدا و زیروبم کردن صداها بیشتر کنید. بهعنوانمثال با تقلید صدای گرگ، گربه و… به داستان هیجان بیشتری بدهید.
۳) در منزل کتابخانه ایجاد کنید: حتی قبل از به دنیا آمدن نوزاد خود، میتوانید یک کتابخانه در منزل ایجاد کنید. کتابهای تصویری کودکان کادوی خوبی بهحساب میآید. کودکان در هر سنی با داشتن کتابخانه در منزل، به خواندن اشتیاق بیشتری پیدا میکنند.
۴) به کتابخانه بروید: در مورد عضویت در کتابخانه، استفاده از کتابهایی که قرض گرفته میشود و نحوه نگهداری از آنها را به کودکان توضیح دهید. بگذارید کودکان کتابهای موردعلاقه خود را انتخاب کنند.
۵) حق عضویت مجله: برخی اوقات کودکان حوصله خواندن کتابهایی با داستانهای بلند را ندارند. مجلات کودکان به دلیل تنوع زیادی که در ارائه مطالبی چون بازیهای مختلف پازل، مسابقه و کارهای هنری دارد، میتواند کودکان را جذب خود کند. شعر هم سرگرمکننده است و تصاویر نیز به داستانها جذابیت بیشتری میدهد البته مجلات باید متناسب با سن هر کودکی انتخاب شود.
۶) به وبسایتهای مخصوص کودکان مراجعه کنید: ازآنجاییکه اکثر کودکان علاقه خاصی به رایانه دارند کارشناسان خواندن سایتهای مناسب را برای کودکان توصیه میکنند.
۷) شما نیز به کتاب خواندن ابراز علاقه کنید: اگر قصد دارید فرد دیگری را قانع کنید که خواندن میتواند سرگرمی خوبی باشد، خودتان نیز به کتاب خواندن علاقه نشان دهید.
۸) کتابهایی با موضوعات موردعلاقه آنان انتخاب کنید: اگر فرزند شما به دایناسور، آشپزی و یا پروژههای علمی علاقهمند است، کتابهای متناسب با موضوعات موردعلاقهاش برای او خریداری کنید.
۹) وقت تماشای تلویزیون را محدود کنید: صرف کردن زمان زیادی برای تماشای برنامههای تلویزیونی، باعث میشود تا آنان بهسختی به خواندن کتاب علاقه نشان دهند.
۱۰) خواندن علائم و برچسبها: توانایی خواندن کلمات ساده در علائم خیابان و یا برچسبهای مختلف، اشتیاق خواندن در آنان را بیشتر میکند.
۱۱) سرمایهگذاری برای مطالعه کودکان: کتابهای متناسب با سن کودک تهیه کنید. بهعنوانمثال برای سنین ٢ تا ٤ ساله که کودک کتابها را پاره میکند، کتاب مخصوص حمام (که از مواد ضد رطوبتی خاص درستشده) و یا پارچهای برای او مناسبتر است.